Review: Ochain

Voordat je verder leest, wees gewaarschuwd: de technische termen vliegen je om de oren.
Maar om het onderwerp van deze review simpeler te maken: kun je de chainless run van Aaron Gwin herinneren (DH Worldcup Leogang, 2015)? Hij won de wedstrijd óndanks dat direct na aanzetten vanuit de startbooth zijn ketting brak. Onvoorstelbaar. Bijtrappen kon niet, dus hij moest nog beter bedenken waar wél of niet te remmen. Maar ook: door het ontbreken van een ketting werkt de veerweg van je fiets beter en heb je betere remprestaties. Dat geldt voor iedere sterveling, en niet alleen voor Gwin.

Chainless rijden is alleen niet echt handig… Maar nu is er Ochain. Deze kleine Italiaanse firma heeft iets in handen waar veel framedesigners bij grote merken van zullen smullen. De Ochain active spider zorgt voor een ‘vrije slag’ in je crank en daarmee minder pedal kickback.

Je eigen pagina op Trail-addicts, dat kan! En het is gratis

Beheer je een bikepark, heb je een mountainbike gids bedrijf of heb je een prachtige reis gemaakt? Stuur ons jouw verhaal en krijg je eigen volledig gratis pagina op onze website!

Een framedesigner van een moderne full-suspension mountainbike heeft veel verschillende keuzes in “suspension design”. Hoewel ieder fietsmerk zijn eigen framedesigns heeft komt het in de praktijk neer op ‘slechts’ vier keuzes hoe de achtervering “opgehangen” is.

1. Single pivot: een enkel draaipunt (vaak vlakboven de trapas)
2. Linkage driven single pivot: met meer draaipunten
3. Horst link (four bar): een complexer design met een draaipunt voor de achteras
4. Twin-link (virtual pivot point): een design met twee rockerlinks

Alle designs hebben zo hun eigen voor- en nadelen. Maar pedal kickback is altijd in een mate aanwezig. Onze testbike heeft een four bar design en is best gevoelig voor pedal kickback, lezen we in reviews.

Eh… pedal kickback?!

Goed, wat is dat nu “pedal kickback’? Je hebt het vast weleens ervaren: voornamelijk als je ketting op een grote krans van je cassette ligt (een licht verzet dus).
Door het inveren wordt de afstand van je achteras tot je trapas groter, oftewel “chain growth”. Dit komt voor bij alle suspension designs, behalve single pivot (maar die heeft weer andere nadelen).
De “chain growth” zorgt voor een tegen-de-klok-in rotatie van de cranks en je pedalen. Deze kracht voel je op de voeten drukken. Dit kan zorgen voor onbalans, minder stabiliteit en minder controle. De pedal kickback voel je het beste op snelle herhaalde compressies. Bijvoorbeeld bij remmen in ruig terrein. Hoe werkt dat? Lees dat hier maar eens.

In veel gevallen zul je het ook niet direct ervaren dat je cranks terug worden getrokken door een “magische kracht”. Maar bekijk het eens anders: je lichaamsgewicht rust voor een groot deel op je pedalen. Bij kleine impacts is de kracht van je lichaam en voeten groter dan de krachten die je crank omhoog willen trekken (lees: de pedal kickback krachten). En dus: in al deze gevallen werkt je gewicht op de pedalen het goed functioneren van je achtervering tegen. Toch zonde van die mooie soepele Fox, RockShox of Öhlins dempers.

En om het verhaal compleet te maken: je “engagement” van de body in je achterwiel maakt ook veel uit in het hele gebeuren. Daarbij geldt: hoe hogere engagement (dus: hoe meer aangrijpmomenten en hoe directer je je trapbeweging in voorwaartse beweging wordt omgezet), hoe meer pedal kickback je zult ervaren. Duurdere wielsets hebben vaak een hogere engagement. Een wielset met lagere engagement (bijvoorbeeld meer dan 10 graden, oftewel 36 aangrijpmomenten in de 360 graden omwenteling) heeft meer “dode” ruimte die je in het luchtledige trapt voordat je cassette aangrijpt en je kracht daadwerkelijk de achternaaf in beweging zet.

Duidelijk mag zijn: pedal kickback is dodelijk voor de werking van je achtervering. Maar waar en wanneer het gebeurt is complex en afhankelijk van veel variabelen zoals de suspension design van je frame, het verzet waar je in rijdt, de engagement van je wielset en zelfs hoe snel je achterwiel ronddraait als je vering inveert.

Ochain is een floating crank spider: die je kettingblad als het ware ‘loskoppelt’ van je crankarmen.

Ben je er nog? Mooi. Deze achtergrondkennis is nodig om de werking van het product te snappen.

Montage

Tot zover dus de theorie. Nu de praktijk.
Monteren is niet heel lastig, mits je al weleens zelf je cranks hebt gedemonteerd. Bijvoorbeeld om een nieuw kettingblad te monteren. Dat monteren van een nieuw kettingblad is namelijk nodig. Mijn direct-mount kettingblad op een Shimano XT crank monteer ik niet terug. Op die plek plaats je namelijk de Ochain op de spider. De Ochain heeft op zijn beurt weer de bekende “oude” 104 mm steek montagepunten om met 4 bladboutjes een kettingblad te monteren. Dat blad leverde Ochain aan ons mee. Heel fijn. Maar je kunt natuurlijk ook ieder ander 104 bcd kettingblad gebruiken.

De aandraaimomenten staan keurig aangegeven (4 Nm) dus dat lukt gemakkelijk met een momentsleutel. En de kwaliteit van de meegeleverde bladbouten is echt ontzettend goed van duurzaam titanium.

Met terug monteren is het wel even priegelen met mijn Reverse kettinggeleider. Dat zal niet voor iedereen gelden, want ik schat dat ongeveer de helft van de endurorijders zonder chainguide rijdt. Ik dus wel. Maar het materiaal van de dikke Ochain spider en kettinggeleider kunnen elkaar nét raken. Even opnieuw afstellen zodat dit niet gebeurt. En let op; want een kettingblad van 32 tandjes is wel de minimale grootte om te passen met een chainguide. Met een 30 tands kettingblad zal je chainguide de dikkere Ochain spider raken.

In gebruik

Hoeveel last had ik nou echt van pedal kickback? Als je je door de eerste alinea’s van dit artikel hebt geworsteld dan snap je nu dat het lastig is om te voelen hoe vaak het voorkomt. Maar killing voor je werking van je vering is het wel. (Hadden we dat al gezegd? haha) En op reviews van mijn frame afgaande heeft dit design veel last van pedal kickback (maar dan weliswaar óók een hoge anti-squat wat juist weer fijn is en ‘pedal bob’ tegengaat. Maar dat, lieve lezers, is weer een héél ander verhaal).

Na het monteren rij ik een rondje door de straat, hier voel ik niets. Behalve dat de “dode” slag (laten we het in goed Nederlands “free stroke” noemen) van de crank iets groter is geworden. Dit merk je alleen bij de eerste aanzet. Zolang je blijft ronddraaien met je cranks merk je hier niets van.

Nu in het terrein. Eerst de nadelen: dat is er eigenlijk maar één. Namelijk: die grotere “free stroke”. Dit merk je met name in technische klimmen. Waar je bijvoorbeeld snel je cranks iets terugtrapt om je pedaalomwenteling goed te timen om geen wortels of stenen te raken met je pedaal. Een superlow engagement naaf (van bijvoorbeeld maar 1 graden) heeft hier voordeel, omdat je trapbeweging direct je achterwiel in gang zet.
Anders dan dat ervaren we geen nadelen.

De voordelen dan? Tja, die voel je niet altijd actief omdat je pedal kickback ook niet altijd actief ervaarde. Maar ik durf wel te stellen dat mijn vering smoother aanvoelt vooral op deze twee momenten:

• Remmen en harde compressies bij hoge snelheid (bijvoorbeeld bikepark brakebumps). Door die opeenvolgende hobbels in combinatie met de rem inknijpen blokkeert je achterwiel regelmatig een stukje. Juist op die momenten treedt pedal kickback het meeste op en werkt de vering slecht. Bekijk deze video maar eens.
• Hardere impacts bij lage snelheid (bijvoorbeeld een dropje in een switchback). Juist op een lage snelheid voel je – zonder Ochain – je crank omhoog getrokken worden door je vering. En in een switchback is balans juist essentieel.

Om te snoepen!

Hebben we al iets uitgelegd van de techniek in de Ochain spider? Nee. Maar die is in feite redelijk eenvoudig. Kleine gekleurde elastomeren (ze zien eruit als Haribo beertjes) zorgen ervoor dat de crank een “free stroke” krijgt. In de jaren ‘90 waren zelfs de voorvorken van elastomeer wat zorgde voor de demping en een spiraalveer voor de vering.

Je kunt zelf kiezen welke Haribo elastomeren je in je Ochain zet. Standaard wordt deze geleverd met de blauwe 6 graden versie. De (gele) 4 graden en (rode) 9 graden worden meegeleverd. En 12 graden elastomeren zijn apart verkrijgbaar. Wij bleven bij de 6 graden variant met het idee dat we wel zullen wisselen wanneer ze versleten zijn – om daarna eens het gevoel van de 4 of 9 graden te ervaren. Maar in de praktijk gaan ze veel langer mee dan verwacht. Het heeft een rubberachtige eigenschap. En omdat je met het trappen continu die rubbers “fijnperst” hadden we het idee dat ze een korte levensduur zouden hebben. Maar inmiddels zitten er dik 6 maanden en flink wat heftige enduroritten op, zonder dat de werking of het gevoel is veranderd.

En in die periode kwam er ook nieuws: er is nu een versie beschikbaar; de Ochain R, waarbij je de spider niet open hoeft te schroeven om de elastomeren te vervangen voor een andere graden-instelling. Dit doe je eenvoudig met een 2.5mm inbussleutel op de Ochain spider zelf.

Conclusie

Het is een degelijk en goed ontworpen product. Op specifieke momenten tijdens je rit kan dit zorgen voor significant betere veerwegprestaties, en dus een smoothere ride en meer controle. Het verandert je fiets set-up niet compleet en je ervaart het verschil ook niet altijd even merkbaar. Maar misschien is dat júist de kracht.
Inmiddels zie je Ochain op meer bikes van downhill- en enduroracers. Dus voor specifieke rijders is het een verbetering die er écht toe doet.